Gördüğüm bir yazıyı paylaşmak istedim. Sevgili davşiğimin kakasını incelerken, hızlı bir araştırma sonunda Türkçe bir kaynak bulamadım. Durum böyle olunca da bulduğum İngilizce yazıyı olabildiğince Türkçe'ye çevireceğim, umarım yardımcı olur.
http://imgur.com/a/5N4lD
İsterseniz linkten de okuyabilirsiniz.
Benim tavşan kakası ile ilgili gözlemlediğim ve en önemli olduğunu düşündüğüm durum, ishal olma durumudur. İshal tavşanlarda gerçekten ölüme sebebiyet verebilir. Eğer tavşanınızın ishali 3 günü geçerse, tavşanlardan anlayan bir veterinere gitmenizi öneririm. Tavşanınızın ishali olup da keyfi yerindeyse, ilk gün için veterinere gitmeniz gerekmeyebilir. Fakat iştahsızlık ve halsizlik kötü sonuçlara yol açabilir.
Umarım hiç bir davşik bu durumla karşılaşmaz. ^_^
Burada yazdıklarım, gözlemlerim ve internetten araştırdıklarımdan oluşuyor. Maalesef veteriner değilim, bu yüzden bir durum olduğu zaman tavşanlardan anlayan veterinere, burada yazılanlardan daha çok güvenirsiniz diye düşünüyorum. ^_^
Tavşan Dışkı Rehberi
Bu yazı tavşanların dışkılarıyla ilgili kısa bir rehberdir. Eğer dikkat ederseniz, tavşanlar dışkılarıyla bir çok bilgiyi bizlere anlatırlar. Tavşanınızın diyetini değiştirmeden önce, daima veterinerinize danışın. Eğer tavşanınız 24 saat içinde kakasını yapmamışsa, tavşanınızı olabildiğince çabuk veterinere götürün. Bu rehberi daha iyi yapmamı sağlayan, yardım eden herkese teşekkür ederim. Herhangi bir sorunuz, yorumunuz ve öneriniz varsa, lütfen kinenchen@gmail.com adresine e-mail atın veya @kinenchen adresinden beni takip edin.
Tavşan Dışkıları
Ortalama büyüklükteki tavşanlar günde 200-300 arası dışkı yaparlar. Bu dışkılar aynı büyüklükte ve aynı şekilde, yani yuvarlak ve bezelye ile nohut büyüklüğü arasında olmalıdır. Tavşanınızın büyüklüğü her zaman dışkının büyüklüğünü tahmin etmemize yardımcı olmaz.
Sağlıklı Dışkılar
Ayrıca dışkı ufalanabilir olmalıdır. Ufalanabilir olması demek sabit bir şekillerinin olması, ancak hafif bir baskı uyguladığınızda ve parmaklarınız arasında yuvarladığınızda, fotoğraftaki gibi talaşı andıran bir şekilde parçalanabilir olması demektir. Tavşan dışkıları kurudukça oldukça sert olabilirler, bu yüzden mümkünse yeni yapmış olduğu kakayı test edin.
Sağlıklı Dışkının İçi
Bir kez ufalanabilir kakalardan birini test ettiyseniz, içinde bir çok çiğnenmiş saman görürsünüz. Düzenli bir şekilde test etmek, size tavşanınız için normal olan dışkı hakkında, baz alacağınız bir fikir verir.
Renk
Daha koyu, nemli olan kakalar tavşanınızın beslenmesinde fazla protein aldığının işareti olabilir. Sol aşağıdaki dışkılar, tavşanın beslenme şeklini bahçe çiminden(içeriği zengin ot), çayır otuna/samana (sağ üst) değiştirmeden önce, sadece 24 saat sonra oluşan dışkılardır.
48 saat sonra, dışkılar yüzeyinde daha görünür bir biçimde çiğnenmiş ot/saman içerdi ve daha açık kahverengi ve daha büyük olmaya devam etti.
Yumuşak Kaka (Cecotropes)
Bu kaka tamamen normaldir, genellikle tavşanlar beslenmelerinde yeterli protein ve B vitaminini almayı garantilemek için bu dışkıyı yerler. Bazen tavşanlar stresli olduklarında veya beslenmelerinde çok fazla şeker aldıklarında normalden fazla yaparlar. Tavşan poposunu kirletmediği sürece(yumuşak kakanın üstüne oturarak) bu durumda bir sakınca yoktur ve bu durum her zaman olmaz. Eğer olursa, diyetini değiştirmenin zamanı gelmiş olabilir.
Cecotropes
Bazen tavşanınızın yumuşak kakasının bir bütün olan yapısı, birbirinden ayrı tanelere bozulabilir. Zarsı dış tabakaları ayrılmışsa, bu dışkıyı yumuşak, sünger gibi olan yapıları, parlak yüzeyleri(beyaz lifler tavşan tüyleridir) ve kokusu tanımanızı kolaylaştırır.
Tüylerle Birbirine Bağlı Dışkılar
Bu kakalar birbirlerine tüylerle bağlıdır. Bu bir problem değildir- boşluklar tavşanın bağırsaklarının normal çalıştığını gösterir ve tüyler diğer bütün lifleri çekmeyi sağlar. Tavşana biraz daha taze çimen(sınırsız samana ek olarak) vermenizi ve tavşanınızı daha düzenli aralıklarla fırçalamanızı öneririm, tavşanınız sağlıklı gözükecektir.
İkili ve Tek Dışkılar
Resmin üst kısmında bulunan çift kakalar tavşanın bağırsağı herhangi bir nedenden ötürü yavaş çalışınca oluşur ve 2 tanesi oluşum sırasında çift kaka olarak birleşir. Bunun nedeni stres veya ilerlemiş yaş olabilir. Eğer tavşanınız günde 2 veya 3 çiftli(veya üçlü) kakalardan yapmaya başlarsa, veterinerinize tavşanınızın bağırsağının normal hızına dönmesi için uyarıcı/canlandırıcı ilaç sorma zamanı gelmiş olabilir. Kakalar resmin alt kısmındaki gibi aynı boyutta ve şekilde olmalıdır.
Büyük Yumurta Şekilli Dışkılar
Bu kakalar ikili(veya üçlü) veya büyük normal kakayla karıştırılmamalıdır. Büyük yumurta şekilli dışkılar megakolon sonucunda oluşmuş olabilir, tavşanlarda nadir görülür, sıklıkla genetiklerin ötürü veya travma sonucunda ortaya çıkar. Bu durum nadir görülür, fakat tavşanınızda bunun olduğundan şüpheleniyorsanız, bir uzmana uygun ve uzun süreli bakım için danışın. (Resim için LBye teşekkürler)
Küçük Yuvarlak Dışkılar
Kakalar bir çok nedenden ötürü küçük oluşabilir: stres, küçük kakalar için en yaygın olanıdır. Garip gürültüler veya stresli bir deneyim yaşamak tavşanın kakasının geçici bir süre daha küçük olmasına neden olabilir. Bu dışkılar bir kaç saat içerisinde normale dönmelidir. Kronik olarak tekrarlanan küçük kakalar kronik ağrılara, bağırsağın daralmasına veya kısmi tıkanıklığa işaret edebilir ve bu durumda veterinere gitmeniz gerekir.
Küçük Şekilsiz Dışkılar
Küçük şekilsiz kakalar tavşanınızın yeterince yemek yemediği anlamına gelebilir. Bu durum ameliyat sonrasında, tavşanınızın dişleri acıyorsa olabilir veya herhangi bir nedenden ötürü tavşanınız yemek istemiyor da olabilir. Ameliyat sonrası, bu iyi bir işarettir ki- tavşanınızın sindirim yolları çalışıyordur, sadece sindirim sisteminde çok fazla yemek yoktur. Aksi halde, tavşanınızın kakası size veterinere gitmenizi söyler.
Mukusla Kaplı Dışkılar
Kakanın içindeki mukus antibiyotik kullanımı sonrasında yaygındır, ama ayrıca bağırsağı rahatsız eden herhangi bir şey de neden olabilir. Bu durumda, tavşan ilk maydanoz parçasını çiğnemeyi unutmuş bir şekilde, sadece tat almak için yemiştir. Benzer bir şekilde, diğer büyük ve sinir bozucu kitleler mukusla kaplanmış olabilir. Mukus, parazitlere veya diğer ciddi bozukluklara işaret ediyor olabilir. Eğer tavşanınızın kakasında mukus gözlemlerseniz, bir veterinere danışmanızı tavsiye edilir.(Resim için HRoMaine'in mesajına teşekkürler)
Aralıklı İshal
Cecal dybiosis(Aralıklı ishal olarak çevirebildim, sanıyorum tıbbi bir terim en yakın bunu buldum), kakanın tamamen şeklinde olmaması ve hamurumsu veya macun kıvamında olmasıdır ve genelde oldukça kötü kokar. Bunun sebebi stres, hastalık veya beslenme şeklinin nişasta,yağ veya şeker açısından zengin olmasından ötürü olabilir. Bu kaka tavşanın ayağıyla veya poposuyla ezmiş olabileceği, normal olan yumuşak kakayla(cecotropes) karıştırılmamalıdır. Eğer emin olamıyorsanız,
kakası katmanlarından dağılmışsa(cecotropes) veya tamamen biçimsizse(cecal dysbiosis) kakayı görmek için etrafa bakınmak zorunda kalabilirsiniz. Diğer alternatifiniz ise sıradaki kakayı beklemektir. Dysbiosis olan her tavşanı, hastalık belirtileri için gözlemlemelisiniz. Enfeksiyona imkan vermemek için ateşlerini ölçebilirsiniz. Dysbiosis hala devam ederse veya tedaviyle giderilip azaltılamazsa, veterinerinizi ziyaret edin. (Resim için AO'ya teşekkürler)
İshal
Gerçek ishal tavşanlarda çok nadir rastlanır ve alarm nedenidir. İshal olan tavşanlar ölümcül parazitlerden mikrop kapmış veya zehire maruz kalmış olabilirler. Sulu cıvık dışkısı olan çok genç tavşanlar daha hazır olmadan önce sütten kesilmiş olabilirler. İshal olan herhangi bir tavşanı yaşına bakılmaksızın, olabildiğince çabuk veterinere götürmek ilk önceliğiniz olmalıdır. Mümkün olursa sulu dışkının birazını veterinerin incelemesi için götürün. (Resim için AO'ya teşekkürler)
